Feccere Hadiis

J - Ittaama e Amiir juulɓe Abi Hafsin Umar ɓiy Kattaab yo Alla wele mbo o wii: Mi nani Nelaaɗo hombo maaka : " Tigi tigi golle ko e anniyaaji, woodanii kala neɗɗo ko o annayi, kala mbo fergo makko woni faade e Alla e Nelaaɗo mum; fergo makko ko e Alla e Nelaaɗo makko, kala mbo fergo mum woni ngam heɓde aduna, wollo debbo mbo o resat; fergo makko ko o feri ko faade e mum". Ko Bukaari e Muslim kabri mbo.
Faayidaaji ummaade e hadiis he :
1- Kala gollal alah e saga ngal daña anniya, foti ko juulde, e koorko, e hajju, e ko wonah ɗum e golle goɗɗe.
2 - Alah saga anniya laɓɓinane ngam Alla.
x Hadiis ɗimma :

J- Ittaama e Yummum juulɓe yummum Abdullaahi yo Alla wele mbo o wii: Nelaaɗo yo jam e kisal won e makko : " Kala puɗɗuɗo e hunde amen nde ko jeyaaka e hende, ɗuum ko ko ruttate". Ko Bukaari e Muslim kabri mbo.
Faayidaaji ummaade e hadiis he :
1 - Haɗde fuɗɗude e diine.
2 - Golle cosaaɗe e diine koɗe duttateeɗe ɗe njaɓetaake.
x Hadiis tataɓo :

J - Ittaama e Umar ɓiy Kaɗɗaab yo Alla wele mbo, o wii: nde min njooɗino sara nelaaɗo ñalawma gooto, haa gorko joom comci daneeji tal ari e amen, joom sukundu ɓaleeru kurum, batte ɗatngal nji'taake e makko, hay gooto e amen anndah mbo, haa o jooɗi e sara nelaaɗo, o tuggi koppi makko (jibriil) e koppi makko(nelaaɗo), o fawi newe juuɗe makko e bu'e makko, o wii: " Aan muhamdu habram ko woni islaam" O maakini mbo: " konde ceedotoɗa wonde deweteeɗo e goongo alah si wonah Alla, e wonde muhadu ko Nelaaɗo Alla, ñiiɓna juulde tottira askal, koora lewru koorko, kajja e suudu he si a hattani faade e hendu laawol" o wii a "gooŋɗi" Min kaawa oyo hombo naaɓno oyo ina jaabo, o wii: " habram iimaan" O maaki: " nde ngooŋɗinta Alla e malaykaaji mum, e defte makko, e nelaaɓe makko, e ñalawma darngo, e nde ngooŋɗinta hoddira ko moƴƴi heen e ko boni heen" o wii: " a gooŋɗi" o wii: " habram ihsaan(moƴƴinde) O maaki:" konde ndewata Alla ellee haɗa mbo yi'a hay si a yi'aani mbo kaŋko kam hombo yiima", o wii: " habram ñalngu darnga" O maaki: " naaɓnaaɗo o ɓuraani naaɓniiɗo o anndude", o wii: " haalanam maale mammba" O maaki:" nde korɗo jibinta joom makko, nde nji'ata momsotooɓe, holɓe, aynaaɓe ndammiri, hoɓe ɓurandira toowde kuɓeeje, refti o fokkiti, min ñiiɓi setta, O maaki: Umar, mbela haɗa anndi naaɓnatonooɗo o ? Mbiimi ko Alla e Nelaaɗo makko ɓuri anndude, O maaki: " ko Jibriil ari ngam anndinde mon fii diine mon". Ko Muslim habri mbo.
Ina e faayidaaji hadiis he :
1 - Haalde doosɗe islaam joy ɗe, ɗeen ngoni :
Seedaade deweteeɗo e goongo alah si wonah Alla, e wonde Muhamadu ko nelaaɗo Alla.
E ñiiɓnude juulde.
E tottirde askal.
E hoorde lewru koorko.
E hajjude ka suudu Alla hormaandu.
2- Haalde doosɗe gooŋɗinde, koɗe jeegom :
Gooŋɗinde Alla.
E malaykaaji makko.
E defte mum(makko).
E nelaaɓe mum.
E ñalawma darngo.
E hoddiro ko moƴƴi heen e ko boni heen.
3- Haalde doosɗe moƴƴinde, ɗuum ko doosgal gootal, ɗuum woni nde ndewata Alla ellee haɗa yi'a mbo, si a yi'ataa mbo, kanko kam hombo yiima.
4 - Waktu daraade darngo, ko Alla tan anndi ɗum.
Hadiis nayaɓo:

J- Ittaama e Abu Hurayrata yo Alla wele mbo o wii: Nelaaɗo Alla maaki: " ɓuri timmude gooŋɗinɓe he gooŋɗingol ko: ɓurɗo o moƴƴude jikku". Ko Tirmijiyyu habri mbo, o wii:" ko hadiis celluɗo".
Faayidaaji ummaade e hadiis he :
1 - Hirjinde e moƴƴude jikku.
2 - Timmude jikku ko e timmude gooŋɗingol.
3- Gooŋɗingol ina ɓeydo ina usto.
Hadiis joyaɓo :

J - Ittaama e Ibnu Umar yo Alla weleɓe wonde Nelaaɗo maaki : " kala goondirɗo ko wonah Alla o yeddi wollo o sirki". Ko Tirmiji habri mbo.
Faayidaaji ummaade e hadiis he :
- Dagaaki woondirde ko wonah Alla.
- Woondirde ko wonah Alla ko sirku tokooso.
Hadiis jeegoɓo :

J - Ittaama e Anas yo Alla wele mbo, Nelaaɗo yo jam e kisal won e makko maakim: " hay gooto e mon gooŋɗintah haa mi ɓurana mbo baaba makko, e ɓiɓɓe makko e yimɓe ɓe fof". Ko Bukaari e Muslim kabri mbo.
Ina e faayidaaji hadiis he :
- Ina waɗɗi yiɗde nelaaɗo ko ɓuri fof en.
- Ɗuum ko e timmal iimaan jeya.
Hadiis jeeɗiɓo :

J - Ittaama e Anas, Nelaaɗo yo o his maaki : " hay gooto e mon gooŋɗintah haa o yiɗana musiɗɗo makko ko o yiɗani ko hoore makko". Ko Bukaari e Muslim kabri mbo.
Ina e faayidaaji hadiis he:
- Ina waɗɗi e juulɗo nde o yiɗanta juulɓe moƴƴere hono nde o yiɗani hoore makko.
- Ɗuum ko e timmude iimaan jeya.
Hadiis jeetaɓo:

Ittaama e Abi Sa'iid yo Alla wele mbo, wonde Nelaaɗo maaki: " Mi woondiri mbo fittaandu am woni e junngo makko, pellet, honde foti(tolnondiri) e tataɓal Quraana" Ko Bukaari habri mbo.
Yogo e faayidaaji hadiis he:
1 - Ɓural simoore Ikhlaasi.
2 - Hombo foti e tataɓal Quraana.
Hadiis jeenaɓo:

J - Ittaama e Abu Muusa, wonde Nelaaɗo maaki: " feere alah semmbe alah si wonah e Alla, ko ngalu e ngaluuji aljanna". Ko Bukaari e Muslim kabri mbo.
Ina e faayidaaji hadiis he:
1-Ɓural ngol konngol, e wonde ngol ko ngol ngalu e ngaluuji aljanna.
2- Hisnaade jiyaaɗo e feere e semmbe mum, e tuugnaade mbo e Alla.
x Hadiis sappaɓo:

J - Ittaama e Nuumaan Ibnu Basiir yo Alla wele mbo o wii: mi nanii Nelaaɗo ina maaka: " ko noon tigi ina e ɓanndu husre si nde moƴƴi ɓanndu fof moƴƴat, si nde bonii ɓanndu fof bonat, ko ndeen woni ɓernde". Ko Bukaari e Muslim kabri mbo.
Yogo e faayidaaji hadiis he:
1- Ina e moƴƴude ɓernde moƴƴugol nder e boowal.
2- Himmirde moƴƴinde ɓernde sabu ko heen moƴƴere neɗɗo woni.
Hadiis sappo e go'aɓo:

J - Ittaama e Mu'aaju ibnu Jabalin yo Alla wele mbo o wii: Nelaaɗo maaki: " kala mbo konngol mum sakkitori: alah dewateeɗo e goongo si wonah Alla, o naata aljanna". Ko Abu Daawuuda habri mbo.
Yogo e faayidaaji hadiis he:
1- Ɓural laa ilaaha illal laahu, ngol konngol ina naatna neɗɗo aljanna.
2- e ɓural mbo haala mum sakkitori e aduna laa ilaaha illal laahu.
Hadiis sappo e ɗiɗaɓo:

J - Ittaama e Abdullaahi Ibnu Mas'uud o wii: Nelaaɗo maaki. " Gooŋɗinɗo wonath juwoowo guri yimɓe, wonah kuɗoowo, wonah kaaloowo paŋkare, wonah bonɗo ɗemngal". Ko Tirmiji habri mbo.
Ina e faayidaaji hadiis he:
1- Haɗde kala haala meere e mbonko.
2- Ɗuum ko sifa juulɗo e ɗemngal mum.
x Hadiis sappo e tataɓo:

J- Ittaama e Abu Hurayrata yo Alla wele mbo o wii: Nelaaɗo Alla maaki: " ina jeya e moƴƴude islaam neɗɗo: accude ko toɗɗaaki mbo". Ko Tirmiji e woɓɓe kabri mbo.
Ina e faayidaaji hadiis he :
1- Accude ko toɗɗaaki ma e geɗe diine e aduna.
2 - Accude ko toɗɗaaki ma ko e timmal islaam ma.
x Hadiis sappo e nayaɓo:

J- Ittaama e Abdullaahi Ibnu Mas'uud: wonde Nelaaɗo maki: " kala jannguɗo harfeere e deftere Alla woodanii mbo heen moƴƴere, moƴƴere sowete laabi sappo, mi maakatah : alif laam miim ko harfeere, kono alif ko harfeere, laam ko harfeere, miim ko harfeere". Ko Tirmiji habri mbo.
Yogo e faayidaaji hadiis he:
1- Ɓural janngude Quraana.
2- Kala harfeere nde njannguɗa woodaniima heen moƴƴere .